Các giai đoạn của việc hình thành nhóm và làm việc nhóm
Dưới đây là mô hình 5 giai đoạn phát triển nhóm phổ biến, cùng với đặc điểm chi tiết của từng giai đoạn:
1. Giai đoạn Hình thành (Forming)
Đặc điểm:
Các thành viên mới gia nhập nhóm, còn lạ lẫm và thăm dò lẫn nhau.
Sự tương tác chủ yếu mang tính xã giao, lịch sự.
Mục tiêu chung chưa rõ ràng, vai trò và trách nhiệm chưa được phân định.
Cảm giác lo lắng, hồi hộp và không chắc chắn là phổ biến.
Nhiệm vụ:
Xây dựng mối quan hệ, làm quen với các thành viên.
Xác định mục tiêu chung của nhóm.
Phân công vai trò và trách nhiệm ban đầu.
Thiết lập các quy tắc và chuẩn mực làm việc nhóm.
2. Giai đoạn Sóng gió (Storming)
Đặc điểm:
Các thành viên bắt đầu thể hiện cá tính và ý kiến riêng.
Xảy ra xung đột, bất đồng về mục tiêu, phương pháp làm việc.
Xuất hiện sự cạnh tranh, đấu tranh quyền lực.
Một số thành viên có thể cảm thấy thất vọng, chán nản.
Nhiệm vụ:
Giải quyết xung đột một cách xây dựng, tôn trọng lẫn nhau.
Thỏa hiệp, tìm ra giải pháp chung.
Xây dựng sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau.
Duy trì sự gắn kết và động viên các thành viên.
3. Giai đoạn Ổn định (Norming)
Đặc điểm:
Các thành viên hiểu rõ vai trò và trách nhiệm của mình.
Mục tiêu chung được thống nhất và chấp nhận.
Các quy tắc và chuẩn mực làm việc được thiết lập và tuân thủ.
Xung đột được giải quyết hiệu quả, không khí làm việc hài hòa hơn.
Nhiệm vụ:
Củng cố các quy tắc và chuẩn mực làm việc.
Tăng cường giao tiếp và hợp tác giữa các thành viên.
Xây dựng tinh thần đồng đội và ý thức trách nhiệm.
Tập trung vào việc hoàn thành mục tiêu chung.
4. Giai đoạn Hoạt động hiệu quả (Performing)
Đặc điểm:
Nhóm hoạt động trơn tru, hiệu quả, đạt năng suất cao.
Các thành viên phối hợp nhịp nhàng, hỗ trợ lẫn nhau.
Sáng tạo, đổi mới và không ngừng cải tiến.
Tinh thần đồng đội cao, gắn kết chặt chẽ.
Nhiệm vụ:
Duy trì và phát huy hiệu quả hoạt động của nhóm.
Tiếp tục tìm kiếm các giải pháp mới, sáng tạo.
Đảm bảo chất lượng và tiến độ công việc.
Phát triển tiềm năng của từng thành viên.
5. Giai đoạn Thoái trào (Adjourning)
Đặc điểm:
Nhóm hoàn thành mục tiêu và kết thúc hoạt động.
Các thành viên chia tay, có thể cảm thấy buồn bã, hụt hẫng.
Cần có sự đánh giá, tổng kết và ghi nhận những thành công.
Nhiệm vụ:
Đánh giá lại quá trình hoạt động của nhóm.
Tổng kết những bài học kinh nghiệm.
Ghi nhận và tôn vinh những đóng góp của các thành viên.
Chuẩn bị cho việc giải tán nhóm một cách êm đẹp.
Lưu ý
Không phải nhóm nào cũng trải qua đầy đủ 5 giai đoạn này.
Một số nhóm có thể bỏ qua một số giai đoạn hoặc quay trở lại các giai đoạn trước đó.
Thời gian ở mỗi giai đoạn có thể khác nhau tùy thuộc vào từng nhóm.
Hiểu rõ các giai đoạn phát triển sẽ giúp bạn:
Đánh giá được vị trí hiện tại của nhóm.
Xác định các vấn đề cần giải quyết.
Áp dụng các biện pháp can thiệp phù hợp.
Xây dựng đội nhóm vững mạnh và hiệu quả.